AKTİVİTE BAZLI (ABC) MALİYETLEME KULLANMAK İÇİN 9 SEBEP4 min read

ABC maliyetleme yani aktivite bazlı maliyetleme sistemi aktivitelerin maliyet doğurduğunu ve aynı zamanda ürünlerin de aktivite için talep doğurduğunu savunur.

Aktivite bazlı maliyetleme üretimin hesaplanamayan giderlerini ürünlere geleneksel yollara göre daha makul bir yolla dağıtır. Aktivite bazlı maliyetleme ilk önce genel üretim giderlerini bu giderlerin gerçek sebepleri olan aktivitelere dağıtır.  Sonra bu aktivitelerin maliyetleri aktivitelerin sebebi olan ürünlere dağıtılır. Aktivite bazlı maliyetleme sonuca daha yakın bir maliyetleme yöntemidir.

 

Aktivite bazlı maliyet sisteminin en temel faydası genel üretim giderinin ne kadar hassaslıkta kullanıldığını belirlemesidir. Bir kez aktivite bazlı maliyetleme sistemine sahip olduğunuzda şu özellikler hakkında fazla bilgiye sahip olacaksınız.

  1. Benchmark şansı verir Aktivite bazlı maliyetleme aktvitelerin maliyetlerini takip etmemizi sağlar. Aktivite bazlı maliyetleme yöntemiyle elde ettiğimiz maliyetleri sektör standartlarıyla karşılaştırabilirsiniz.
  2. Müşteri karlılığını ölçersiniz. Bireysel müşteriler için oluşan maliyetler genelde basitçe ürün maliyetleridir, fakat aynı zamanda genel üretim giderleri, yüksek müşteri hizmetleri maliyetleri, ürün iadeleri ve ortak pazarlama anlaşmaları da olabilir. Aktivite bazlı maliyetleme metodu sayesinde bu genel üretim maliyetlerini iyi ayırır ve hangi müşterinin size kar getirdiğini belirleyebilirsiniz.
  3. Dağıtım kanalı analizi yapabilirsiniz. Her firma ürünlerini satmak için çeşitli dağıtım ağları kullanır. Bu dağıtım ağını devam ettirmenin maliyetnn çoğu da genel giderlerdir. Kanalların genel giderlerini analiz ederek hangi kanalların gideri olduğunu görebilirsiniz. Buna göre de karsız kanalları kapatabilirsiniz.
  4. Üretelim mi fasona mı verelim. Aktivite bazlı maliyetleme üretilen her ürünün maliyeti ile ilgili geniş bir perncere gösterdiğinden, fasona verirseniz ne kadar kazanır ya da kaybedersiniz bunu anlayabilirsiniz.
  5. Kar marjlarını daha ince hesaplayabilirsiniz. Aktivite bazlı maliyetleme ile genel giderleri çeşitli ürünlere doğru bir şekilde yansıtabilirsiniz. Bu da aynı kategorideki ürünlerin bazılarının farklı fiyatlanması gerekliliğini doğurabilir.
  6. Fabrikaların maliyetlerini ayırın Genel üretim giderlerini aktivite bazlı maliyetleme yöntemi ile fabrika bazında ayırabilirsiniz. Hangi üretim tesisinin daha karlı olduğunu anlayabilirsiniz.
  7. Karlı ürün ve departmanları belirleyebilirsiniz. Aktivite bazlı maliyetleme metodu karlı veya karsız ürün, departman veya aktivitelere daha fazla kaynak ayırıp ayırmama kararını oluşturmanıza yardımcı olur.
  8. Doğru fiyat koyarsınız. Aktivite bazlı maliyetleme metodu ürün veya hizmetin fiyatını herhangi bir analitik çözümle düzenlemenize yardımcı olur.
  9. Kaliteyi arttırırsınız. Yöntem kalite gelişimi ve 6 sigma gibi gelişme programları ile iyi çalışır.

Örnek

Selen A.Ş. 15 yıllık bir mobilya firması. Selen firmanın tek sahibi. 50 uztası 5 satıcısı var. Muhasebe Selen’de. Firmanın 40%ını halka açacak. Muhasebeye sistemleri geliştirmek için yönetici alıyor.

Selen A.Ş. üretim genel giderleri bu yıl için $5,404,639 ve toplam bütçe işçilik saati 20.000.Selen 10 yıl boyunca geleneksel maliyetleme uyguluyor.

Selen AŞ sofa grubu 2-set, 3-set ve 6-set opsiyonları içeriyor. Platinum firması ise 150 adet 6-setlik üründen sipariş veriyor. 1 ay içinde teslim edilmesi bekleniyor. Özel sipariş olduğundan Platinum’a 25% fazla fatura kesiliyor.

Geleneksel maliyetlemeden ziyade aktivite bazlı maliyetleme faydalarına inanıyorsunuz. Şef mühendisle görüşüyor ve maliyet yaratan aktviteleri belirliyorsunuz. Sonra, her aktivitedeki maliyeti hesaplıyorsunuz, her aktiviteyle ilgili maliyet faktörünü belirliyorsunuz ve aktivite oranını hesaplıyorsunuz. Sonular şöyle:

AktiviteA ($)İlgili maliyet faktörüBC=A/B ($)
Bileşenlerin üretimi2,313,132Makine saati25,00093
Bileşenlerin montajı1,231,312İşçilik saati20,00062
Ambalajlama213,123Birim5,00043
Yükleme231,230Birim5,00046
Kurulum maliyeti34,243Kurulum sayısı240143
Tasarım123,132Tasarım saati1,000123
Ürün tesi24,234Test saati50048
Kira1,234,233İşçilik maliyeti$1,645,64475%

Sipariş paketlemeye hazırlandığında mühendis size oluşan toplam maliyeti ve yapılan aktiviteleri listesini veriyor. Şöyle;

Sip No: 2016-S17
Müşteri: Platinum
Birim: 150
Tür: 6lı set
Tutar $
Doğrudan hammadde maliyeti25,000
Satınalınan bileşen maliyeti35,000
İşçilik maliyeti15,600
Aktiviteİlgili maliyet faktörüAktivite kullanımı
Parça üretimiMakine saati320
Parça montajıİşçilik saati250
AmbalajlamaBirim150
YüklemeBirim150
Kurulum maliyetiKurulum sayısı15
TasarımTasarım saati70
Ürün tesiTest saati         22
Kiraİşçilik maliyeti4500

Bölüm A

Geleneksel maliyetleme sistemine göre siparişin toplam maliyetini ve fatura bedelini hesaplayalım.

Çözüm

Geleneksel maliyet sisteminde

maliyet =  malzeme maliyeti + işçilik maliyeti + genel üretim giderleri (önceden belirli oranda)

Doğrudan işçilik saati bazlı önceden belirli genel gider oranı

= $5,404,639/20,000 = $270 işçilik saat başına

Siparişte harcanmış gerçek işçilik saati 250. Buna göre

Doğrudan malzemeler25,000
Satın alınan parça35,000
İşçilik maliyeti15,600
Genel üretim gideri ($270 × 250)67,500
Geleneksel maliyet sisteminde maliyet143,100

Platinum özel sipariş verdiğinden malyet üzerine 25% koyup faturalanacak, bu durumda hesap $178,875 (= $143,100 × 1.25).

Bölüm B

Bildiğiniz gibi aktivite bazlı maliyetleme daha rafine bir yaklaşım. Bu verilere göre hesap şu şekilde;

Çözüm

Aktivite bazlı maliyetlemede doğrudan malzeme maliyeti, satınalınan parça maliyetleri ve işçilik maliyetleri geleneksel yöntemdeki gibi aynı kalıyor. Fakat atanan genel üretim giderleri daha doğru dağıtılmış. Aşağıdaki çalışma dosyası Platinium siparişine atanmış üretim genel giderlerini bakalım.

(A)(B)(A × B)
AktiviteAktivite oranıAktivite kullanımıAtanmış aktivite maliyeti
Parça üretimi9332029,760
Parça montajı6225015,500
Ambalajlama431506,450
Yükleme461506,900
Kurulum maliyeti143152,145
Tasarım123708,610
Ürün tesi48221,056
Kira75%15,60011,700
82,121

Siparişin toplam maliyeti.

US$
Doğrudan malzeme25,000
Satınalınan parçalar35,000
İşçilik maliyeti15,600
Üretim genel giderleri82,121
Aktivite bazlı maliyetlemeye göre maliyet157,721

Sipariş maliyetin daha doğru tahmini bazında fatura geleneksel sistemle hesaplanan  $178,875 yerine şu noktaya yükselmeli

$197,150 (=$157,721 × 1.25)

Bu örnekte;

Aktivite bazlı maliyetleme ile ürün maliyeti hesaplamanın önemini ve kullanışlılığını görebiliyoruz.

Bu yazıyı çevrenle paylaş;
0Shares

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir