Porter’ın 4 köşe modeli rakiplerin hamlelerini anlamak için kullanılan bir modeldir. Porter’ın 4 köşe modeli ayrıca rakipleri neyin motive ettiğini de anlamayı sağlar. Rakibin iç kültürünü, değer sistemini, zihniyetini bilmek gerecek hareketlerini daha gerçekçi anlamayı sağlar. Ayrıca 4 köşe modeli firmanın kendi geliştirilmek istenen yerlerini anlamaları için faydalı olabilir.
Firmalar için rakiplerin profilini çıkartmak önemlidir. Rakipler hakkında bilgi toplamak zor olabilir. Yeterli bilgi toplamak kritik olabilir. Yetersiz bilgi rakibin sonraki hamlesini veya bir stratejiye vereceği karşı cevabı öngörmede firmayı yetersiz ve sürprizlere açık bırakabilir.
Porter’ın 4 köşe modelindeki 4 faktör şunlar;
Motivasyon tetikleyici
Rakiplerin stratejik ve taktik amaçlarını ve amaçlarıyla karşılaştırıldığında şimdiki pozisyonlarını anlayıp hareketlerini anlamaya yarar. Aralarında büyük bir fark varsa rakipler dışarıdan gelecek tehlikelere yüksek ihtimalle tepki verecektir. Hâlbuki aradaki fark az ise daha savunmaya yönelik bir strateji benimseyebilir. Buradaki soru şu; Rakibi yönlendiren şey ne? Bu stratejideki motivasyonun etkisi nedir? Eğer rakiplerinizin amaçlarını anlarsanız gelecekte değiştirip değiştirmeyeceğini de anlarsınız.
Motivasyon-Yönetim tahminleri
Rakibin kendi ve sektörleri hakkındaki öngörü ve tahminleri stratejiyi şekillendirir. 4 köşe modelinin bu köşesi rakiplerin kendi güçlü ve zayıf noktalarını, organizasyon kültürünü ve amaçları hakkındaki inanışlarını belirlemeyi içerir. Eğer rakip kendi rekabeti hakkında çok düşünüyor ve sektördeki itici güçlerle ilgili bilgisi varsa, muhtemelen karşılaşacağı tehditlere karşı bir hazırlığı vardır. Diğer taraftan sektördeki itici güçlerle ilgili pek bilincinde değillerse potansiyel ataklara karşı hazırlıklı değillerdir. Burada sorulacak soru şu; rakiplerin sektör hakkında, rekabet hakkında ve kendi kabiliyetleri hakkındaki tahminleri ve algıları nelerdir?
Bu tahminlerin kurdukları stratejinin yönünde etkis vardır. Rakiplerin tahminlerini ve varsayımlarını belirlemeye çalışmak onların zayıf noktalarını ve kör noktalarını anlamanıza yardımcı olacaktır.
Aksiyonlar-strateji
Bir rakibin stratejisi piyasada nasıl rekabet ettiğini belirler. Fakat firmanın belirlediği strateji ile gerçekleşen aksiyonları farklı olabilir. Burada önemli olan rakiplerin gerçekleşen stratejilerini ve gerekte nasıl çalıştıklarını belirlemek önemlidir. Eğer mevcut strateji başarılı sonuçlar veriyorsa muhtemelen rakip aynı işlemlere devam edecektir. Cevaplanması gereken soru ise şu;Rakip gerçekte ne yapıyor ve mevcut stratejisini uygulamada ne kadar başarılı?
Aksiyonlar – kabiliyetler
4 köşe modelinin bu köşesi rakiplerin çevredeki güçlere tepki vermesi için gerekli kendinde var olan kabiliyetleri incelemek içindir. Firma içinde stratejik aksiyonu başlatmak için motivasyon veya dürtü olabilir fakat bunun etkisi firmanın kabiliyetine bağlıdır. Firmanın güçleri aynı zamanda rakibn dış tehditlere nasıl tepki vereceğini de belirler. Dağıtım ağı güçlü olan bir firma yapacağı atağı kanalları üzerinden yapması muhtemelken finansalı kuvvetli bir firma ise karşı atağı fiyat kırarak yapacaktır. Sorulacak soru ise şu olmalı; Rakibn güçlü ve zayıf yönleri nelerdir? Rakip hangi alanlarda güçlü?
Porter’ın 4 köşe modeli uzun süredir kullanılan ve kendine yer edinmiş bir modeldir. 4 köşe modelinin gerçek avantajı rakibi daha iyi anlamak, inançlarını ve varsayımlarını bilmektir. 4 köşe modelinin diğer gücü de geçmişteki davranışı gelecekteki aksiyonu anlamak için kullanmaktır. Fakat 4 köşe modeli bir yandan da aktif bir şekilde rakiplerin stratejilerinde değişiklik var mı diye kontrol eder. Sonuç olarak 4 köşe modeli elinizin altında bulunması gereken bir strateji modelidir.
Bu yazılar da ilgini çekebilir;
2008’den beri pazarlama dalında çalışıyorum. 2014’ten beri markamuduru.com’da yazıyorum. İnanıyorum ki markalaşma adına ülkemizde inanılmaz bir potansiyel var ve markalaşmak ülkemizi fersah fersah ileri götürecek. Kendini yetiştirmiş marka müdürlerine de bu yüzden çokça ihtiyaç var. Ben de öğrendiklerimi, araştırdıklarımı, bildiklerimi burada paylaşıyorum. Daha fazla bilgi için Hakkımda sayfasını inceleyebilirsiniz.