Her pazarlama müdürünün başucu stratejisi, life cycle strategy. Bunu takip etmeyen yoktur sanıyorum. Hatta excelde satış rakamlarından hayat eğrisi çizgisi çıkarmayı şu yazımda anlatmıştım.
Pazarlama müdürünün tüm yol haritasının ana kaynağı satış rakamları eğrisi ve buna göre 4 ana zamana ayrılmış hayat evrelerindeki strateji fikirleri.
Bunlar tüm dünyada uygulanan ve takip edilen herkesin bildiği evreler. Bunların nasıl çalışılacağı ile ilgili bir örnek hazırlamıştım onu paylaşıyorum.
Onun ardından da sayfayı incelemeye devam edin, ilginç gelebilecek çeşitli örneklerle karşılaşacaksınız. Bazıları gerçek veriler..
TANITIM/LANSMAN | BÜYÜME | OLGUNLUK | AZALMA | |
Tahmini ömür | 0-1 yıl | 1-6 yıl | 6- 20 yıl | 20-27 yıl |
STARATEJİK AMAÇ | Bilinirlik kazanmak | Farklılıkları vurgulamak | Marka bağımlılığını devam ettirmek,daha etkin marka farklılaştırması | Satabildiğini satmak |
Hedef kitlenin denemesi | Piyasada ilgi inşa etmeli | Kullanıcıların daha fazla kullanmasını sağlamalı | Büyüme beklememek | |
sağlanmalı | WOM yaratmaya çalışmalı | Şu anki konumunu korumalı | ||
SATIŞ | Düşük satış | Hızlıca yükselme | Tepe satışlar | Düşen satışlar |
Örnek | 50.000 adet | 60K-100K-130K-170K-195K adet | 199K-203K-205K-202K-201K-205K-208K-210K… | 225K-200K-150K-100K-60K-20K-2K |
KAR | Eksi | Artar | Tepede | Azalır |
Örnek | Ort-30.000 TL | 20K TL-35KTL-45KTL-55KTL-65KTL | 67K TL-68KTL-69KTL-68KTL-66KTL-67KTL-68KTL | 69K TL-60KTL-50KTL-35KTL-20KTL-5KTL-1KTL |
REKABET | Tek tük | Çoğalıyor | Çok | Azalıyor |
rakipler benzerleriyle ortaya çıkıcak | Yoğun rekabet, pozisyon korunmalı, rakip müşterileri çağrılmalı | Bazı rakipler zaten çekiliyor | ||
Örnek | 2 rakip | 8 rakip | 17 rakip | 6 rakip |
ÜRÜN | Bir | Birkaç | Tam seri | En çok satanlar |
Temel ürünü önermeli | Yeni özellik, yeni boylar | Markayı ve modelleri çeşitlendri | Zayıf ürünleri ele, daha yeni ürünler çıkar | |
Hizmeti arttır | Dayanıklılığı, güvenilirliği, tadı arttır | maliyetleri azalt | ||
Örnek | Pastel set 12li kutu | 12li, 24lü, 36lı kutu | Mumlu pastel, toz pastel, pastel, 12,24,36 lı set | Pastel 12li set, mum pastel 24lü set |
FİYATLAMA | Penetrasyon | Pazar payını arttır | Pazar payını savun | Karını koru |
Düşük fiyat | Fiyatı devam ettir | Rekabete göre pazarın kaldırdığı fiyat | Fiyatı indir | |
Maliyet bazlı fiyat | Talep canlanınca arttır | Defansif fiyat politikası | ||
Örnek | Pastel 12li set : 5,00 TL | Pastel 12li set : 7,00 TL | Pastel 12li set : 6,00 TL | Pastel 12li set : 4,00 TL |
TANITIM | Bilgilendirme | İkna edici- farklılığa vurgu | Hatırlatıcı, ikna edici | Minimal reklam |
Ağır promosyon | Yüksek reklam bütçesi | Marka farklılığına vurgu | Yeni kullanım alanları | |
Numunelendirme | İkna edici reklam | Çoklu medya kullanımı, yüksek maliyet | ||
Önce dağıtım sonra tanıtım | Talep arttıkça promosyonu azalt | Markana döndürmek için promosyonu arttır | ||
Örnek | Ürün yeni çıktı, bu işe yarıyor | Ürün rakiplerine göre daha iyi | Ürünü kullanmaya devam edin kazanın | Ürünü bu şekilde de kullanabilirsiniz |
DAĞITIM | Seçici dağıtım | Yeni kanallar | Daha yoğun dağıtım | Birçok kanaldan çekilme |
Sadece belli dağıtım kanalları | Toptancılara stok yığ | Toptancıya marjı düşür | Sadece en çok satan kanalda kalınır | |
Toptancıyı destekle | Düşen oranlarda büyür | |||
Örnek | Geleneksel kanal 100% | Geleneksel 80% + hırdavat 20% | Geleneksel 60%+ hırdavat 15% + gıda 10% + zincir 15% | Geleneksel 80% + hırdavat 20% |
Çeşitli örnekler:
Örnek 1:
Örnek 2:
Örnek 3:
Örnek 4:
Örnek 5:
Örnek 6:
Örnek 7:
Hayat eğrisinin her aşamasında izlenecek stratejileri sıralı halde takip etmek için bir kontrol listesi bulacaksınız.
Özellikle uzun vadeli planlar kurmak isteyenlere aşama aşama hangi promosyon uygulanacağını, hangi reklam tipinin, hangi stratejinin uygulanacağını, müşteri tiplerini ve bunların çoğunluk olarak kendi içlerindeki oranlarını aşağıdaki tabloda bulacaksınız.
Özellikle stratejideki sıralama sabit olmayıp her ürün için değişebilir fakat bu sıralama birçok ürüne de yardımcı olabilir.
Strateji | |
1 | Lansman-Dağıtım: Pazarlama deyince ilk akla reklam gelir ama reklam ilk başlangıçta değil sonraki aşamalarda gereklidir. Büyükler der ki : “önce dağıtım sonra tanıtım” . Lansman yaparken ki ilk amacımız ürünü rafa koymak ve orada görünür yapmak. Teşhir doğru noktalarda olmalı ki tüketici perakendeye gelince ürünü kendiliğinden bulmalı. İlk karşılaşma olduğundan daha çok kilit noktalarda perakende içi tanıtımların da yapılması ürüne olan farkındalığın artmasını sağlıyor. Dağıtım iyi yapılmalı ve ardından güzel bir lansman yapılmalı. |
2 | PR: Reklamdan önce dağıtımdan sonra basında ürünün lansmanının çoğunlukla haber olarak yayınlanması aşaması. Çeşitli PR uygulamaları olduğundan sadece haber formuna odaklanmamak gerek ama iyi bir PR yapılması başlangıcın hızlı olmasını sağlayabilri. |
3 | Promo: Ürünü rafa öylece koyup alınmasını bekleyerek zaman kaybediyor olabilirsiniz. Başlangıcı tatlı bir promosyonla yapabilirseniz çıkışınıza büyük katkısı olacaktır. |
4 | Reklam: Ürünü rafa iyi bir teşhirle koydunuz, mağaza içinde farkındalık yaratmak için hareketlendirici bir gerilla veya promo yaptınız, piyasaya haber verdiniz, çekici bir promosyon yaptınız, artık sahada yapacaklarınız azaldı. Kararını 72% dükkan içinde veren bir müşterinin artık algısına oynama sırası geldi. İlk lansmanda saha tanıtımı daha baskınken ardından bütçeyi reklama ayırmak gerekiyor. |
5 | Deneyim: Tüketicinin |
6 | Satınalma birimini arttırma |
7 | Mal eskime oranını arttırma |
8 | Başka kullanım alanları |
9 | Kullanmayanları etkileme |
10 | Daha etkin marka farklılaştırması |
11 | Rakiplerden müşteri çalma |
12 | Bölgesel genişleme |
13 | Yeni coğrafik bölgeler |
14 | Yeni model-Yeni segment |
15 | Yeni ambalaj |
16 | Fiyat indirimleri |
Bonus:
Hani BCG matrix diye bir teori vardı ya, köpekler inekler soru işaretleri ve yıldızlar diye. Onu okulda ezberlemek için can atar birbirimizle yarışırdık ya:P İşte onun yıllar sonra life cycle strateji ile aynı şeyin değişik ambalajlısı olduğunu farkettiğimdeki hissi sizin de yaşamanız için önce size bir doz BCG matrisi hatırlamanız için veriyorum. Ardından da life cycle ile nasıl örtüştüğünü gösteren resmi göreceksiniz. Hey Allahım ya baştan söyleseniz ya şunu 🙂 Excel halini şuradan indirebilirsiniz.
Hayat eğrisinde karşılaşacağınız müşteri tipleri
Ürünü piyasaya sürdünüz ve tanıtım, büyüme, olgunluk aşamalarına geçecek. Peki bu aşamalarda tüketici kervanına katılanların profillerini hiç merak ettiniz mi? Ürünün büyümesi yavaşladığında satışlar sabitlenmeye başladığında tüketicilerin davranışları başkayken satışlar büyürken daha başka profille yüzyüze geliyoruz. Onların hepsi ayrı müşteriler. Hepsine farklı yaklaşmak gerekebiliyor. (Diffusion of Innovation) Bu profilleri tanımazsak stratejimizi şekillendirmede geride kalabiliriz. Fakat bu profillerin farklı olduğunu da bilirsek hangi aşamada ne kadar büyük bir kitle ile karşılaşacağımız bilgisi bize öngörü yapmamız konusunda da yardımcı olur.
Özetle:
1-Yenilikçiler: Ürünü ilk alanlardır, tüm alımların 2,5% unu oluştururlar. Hayatlarına uyabilecek yeni ürünleri denemekten çekinmezler. Ücretine pek bakmazlar. Yenilikçilere yapılan ilk yapılan satışlar gelecekteki satışların göstergesi değildir, onlar sadece yeni diye alırlar.
2-Erkenciler: Alımların 13,5% luğunu kapsar. Yenilikçiler gibi hemen alım yapmazlar, biraz düşünerek alırlar. Erkenciler genelde çevrelerinde fikir liderleridir. Yani bu grubun alımları ürünün geleceği açısından kritik rol oynarlar. Sosyal açıdan kabul görmesi için ilk ivmeyi bu grup verir.
3-Erken çoğunluk: Alımlarını dikkatli yaparlar. Alımların 34% ünü temsil ederler.Sosyal açıdan kabul görünceye kadar ürünü almazlar. Bu grubun alımları ürünün geniş kitlelerce kabul görmesi açısından kritiktir.
4-Geç çoğunluk: Bu grup yine alımların 34% kadarını oluşturur. Ürünün hayat eğrisinin daha çok geç aşamalarında alımlarını yaparlar. Bu grup erken çoğunluğa göre daha da dikkatli alım yaparlar. Büyük çoğunluk alım yapıp ürün sosyal açıdan kabul görür hale geldiğinde ancak alım yaparlar.
5-Tembeller: Bu grup hayat eğrisindeki alımların 16%sını oluşturur. Ürün piyasada sönmeye başladığında alımlarını yaparlar. Bazıları ürünü hiç almazken bazıları elindeki bozulduğu veya tamir edilemeyecek durumda olduğu iiçin alım yaparlar. Bu grup yeni ürün çıkıp eski ürünün ucuzlamasını beklerler.
Sonuç:
Hayat eğrisi aşamalarında ürün çeşitli alıcılarla karşılaşır ve her birinin alışveriş alışkanlığı değişiktir. Ürünün ömrünün uzun olması için en çok ivme verecek tüketici grubu fikir liderleridir. Firmalar için bunları tespit etmek biraz zor olabilir ama ürün için kritiktir. Zorluğun sebebi ise her bireyin her ürün için aynı kitleye girmemesidir. Yani bir ürün için geç çoğunluğun içinde olan bir birey başka bir ürün için fikir lideri olabilir.
Bu yazılar da ilgini çekebilir;
Excel'de BCG Matrisi Yapımı (1 excel şablon içerir)
Excel'de Ürün Yaşam Eğrisi Oluşturma (1 şablon içerir)
Pazarlama müdürü ne iş yapar? [120 maddelik Kapsamlı görev tanımı]
MARKA MÜDÜRÜ NE İŞ YAPAR? 28 MADDELİK GÖREV TANIMI
2008’den beri pazarlama dalında çalışıyorum. 2014’ten beri markamuduru.com’da yazıyorum. İnanıyorum ki markalaşma adına ülkemizde inanılmaz bir potansiyel var ve markalaşmak ülkemizi fersah fersah ileri götürecek. Kendini yetiştirmiş marka müdürlerine de bu yüzden çokça ihtiyaç var. Ben de öğrendiklerimi, araştırdıklarımı, bildiklerimi burada paylaşıyorum. Daha fazla bilgi için Hakkımda sayfasını inceleyebilirsiniz.