Dünyanın her yerinde firmalar stratejik plan geliştiriyorlar. Geleceklerinin vizyonunu dikkatlice oluşturuyorlar ve vizyonlarına ulaşmak için gerekli stratejileri belirliyorlar. Fakat birçok firma vizyonuna ulaşma veya stratejilerini yerine getirme konusunda başarısızlığa uğruyor. Tam çözüm de bulunmadığında aynı hatalar tekrarlanıyor. Her defasında daha iyiye gideceği düşünüldüğünde tekrar başarısızlıkla karşılaşılıyor. Stratejik planların başarıya ulaşması için şu tüyoları dikkat alabilirsiniz.

1. Firmanın genel stratejisiyle uyumlu olmasını sağlayın. İnsan kaynaklarının 2/3’ü yani 66%sı yaptıkları stratejik planın firma stratejisiyle uyumlu değil. (Harvard Business School) Firmanın tüm stratejisiyle uyumlu olması herkesin daha kolay dâhil olması ve iç süreçlerin daha pürüzsüz yürümesi için önemlidir.
2. Planlama ekibinizi çeşitli ama uyumlu bireylerden oluşturun.Çeşitlilik daha iyi bir stratejiye yönlendirir. Firmanın her alanını temsil eden liderler ve yöneticiler dâhil 6-10 kişilik çekirdek bir ekip oluşturun.
3. Firmanın stratejisini ekibin anladığından emin olun. Birçoğu firmada çalışan personelin 95%’i çalıştıkları firmanın stratejisini anlamıyor. (Harvard Business School) Ekibin firma stratejisini anladıklarından emin olun. Aksi takdirde ortaya çıkan stratejik plan firma stratejisiyle uyumlu olmayabilir.
4. Stratejik düşünme ve büyük resme odaklanmak için zaman ayırın.İnsanlar stratejik planlama tartışmalarının süresini kısmaya çalışacaklar. Fakat iyi bir stratejik plan çıkarmak için ekip büyük düşünmeli. Gerektiği kadar zamanı mutlaka ayırın.
5. Firmadaki kilit adamların tam katılımını sağlayın.Kendi başınıza yapamazsınız. Eğer ekibiniz planlama sürecine kendini vermezse suda boğulursunuz. Özellikle ekip içinde kilit adamların sürece tam olarak kendilerini vermelerini sağlayın. Firmaların sadece 23%’ü formal stratejik planlama sürecini kullanıyorlar. Firmaların 52%’sinde ise kararlar küçük bir kıdemli grup tarafından yapılıyor. (McKinsey & Co.)
6. Pozisyon ayırmaksızın açık bir tartışma ortamı yaratın. Planlama oturumlarını yönetmeye çalışmayın. Dışarıdan bağımsız birin yönetmesi herkesin kolaylıkla sürece dâhil olmasını sağlar. Aktif katılımı teşvik edin.
7. Başlamadan önce uygulamayı da düşünün.Planın ne kadar iyi olursa olsun uygulanmazsa iyi bir plan değildir. Uygulama planın aksiyona dönüşmesidir. Uygulama olmazsa strateji planını çalışmış olmanız işe yaramaz.
8. Uygulama planını kolay anlaşılır yapın. Yapılan planın aksiyon cetveli y anlaşılır, aşamaları kolay takip edilir olmalı. Uygulama sırasında çıkan aksaklık tüm planın uygulanmamasına sebep olabilir.
9. Planınızı taşa yazmayın, esnek olmalı. İyi planlar esnek olmalı, katı ve değiştirilmez olmamalı. Pazar değişkenlerine adapte olmak için gerektiğinde değiştirmekten çekinmeyin.
10. Her aşamada bir sonraki aşamayı açıkça anlatın.Her stratejik plan oturumunu kapatmadan önce bir sonraki aşamayı herkesin sorumluluğunu ve teslim tarihlerini anlamasını sağlayın.
11. Stratejiyi bir alışkanlık yapın. Stratejik plan başarı performansını aylık, 3 aylık kontrol edin. Sonuçlar için hesap vermeye odaklanın ve onaylanmayan kaçırılmış teslim sürelerinin sonuçlarının açık ve net olmasını sağlayın.
12. Bilginin doğruluğundan emin olun. Eğer stratejik plan iyi bir bilgi tabanına dayanıyorsa iyi bir stratejik plandır. Çoğunlukla takımlar test edilmemiş varsayımlara güvenirler. Bilgi temelli bir plan kurulmalıdır.
13. Planlamaya çok zaman ayırmayın. Planlamaya aşırı zaman ayırıp aksiyon almaya zaman kalmayabilir. Bazen planın içinde kaybolup plan yapmaktan iş yapamaz hale gelirsiniz. Uygulamayı es geçmeyin, çünkü plan uygulama ile var.
14. Başka firmadan kopyalamayın. Size benzeyen bir firmanın bir örneğini bulup sizin stratejik planınız gibi uygulamak kolay olabilir. Fakat firma özelinde değişebilecek iç dinamiklerin de farkında olmalısınız. Her organizasyon özgündür, komplikedir ve çeşitliliğe sahiptir. Kendi yolunuzu bulmalısınız.
15. İletişim, iletişim, iletişim. Stratejik planlama süreci firmada aşağıdan yukarı yukarında aşağı iletişimin iyi olduğu zaman başarılı olur. İletişimin kesilmesi tüm süreçleri sekteye uğratabilir. İç iletişimin pürüzsüz ve akışkan olmasını sağlayın.

Stratejik planlama bir firmanın stratejisini belirlemesi ve kaynaklarını bu stratejiye göre ayarlaması demektir. Birçoğu zaman birçok girişimci veya iş müdürleri anlık işlerle o kadar meşguldür ki genel stratejiye uyumu kaçırabilirler. Bu yüzden yazılı bir strateji firmaların iç kontrolü için önemlidir. Stratejik plan kararlar için bir çerçeve çizer. Kriterleri belirler. Performans takibini yapmak için önemlidir. Stratejiyi başkasına anlatmak için gereklidir.

Stratejik plan iş planıyla aynı değildir. Stratejik plan kısa ve özettir, iş planına temel oluşturur. İş planı daha detaylıdır.

Stratejik planın ana bileşenleri Stratejik planlar çeşitli şekil ve boylarda yapılabilir. Ama hepsinde aşağıdaki içerikler bulunur. Aşağıdaki liste stratejik planda geliştirildikleri sırayla anlatıyor.

1. Vizyon:Firmanın önündeki 5 yıl veya daha fazla sürede ne noktada olacağını anlatır. İfade şunları içerebilir: Fiziksel görünüş, boyutu, yapısı, ölçeği vb.
2. Misyon:Firmanın zamandan bağımsız amacını ve arzusunun nasıl yerine getireceğinin ifadesidir. Organizasyonun neden var olduğunun deklarasyonudur. Firmanın amacı ve aktiviteleri operasyonlar, fonksiyonlar, müşteriler, teklifler, segmentler, ölçüler, metotlar, teknoloji, kaynaklar gibi üzerinden ifade edilir.
3. Değerler: Firmanızın devamlı, tutkulu, ayırt edici temel inanışları. Yönlendirici prensiplerdir.
4. SWOT:Firmanın şu anki pozisyonunun gücü ve zayıflıkları, dışarıdaki fırsat ve tehditlerinin özetidir.
5. Rekabet avantajı:Rekabet ortamında en kuvvetli olduğunuz alan
6. Uzun dönem stratejik amaçlar:Yaklaşık 3 yıllık sürede vizyonunuzu gerçekleştirmek için neye odaklandıklarınız.
7. Kısa dönem amaçlar/öncelikler:Stratejik amaçların bir iki yıllık performans hedefleri haline dönüşmesidir.
8. Aksiyon planları:Hedefin nasıl gerçekleşeceğinin planıdır. Stratejinin operasyona dönüştürülmesidir.
9. Skorkart:Ana performans göstergeleri üzerinden aylık düzende performansı takip etmeyi sağlar.
10. Finansal değerlendirme:Geçmiş kayıtlara ve gelecek öngörülere göre yapılan değerlendirme ile gelecek planı yapıp firmanın gelecek finansal performansı daha kontrol altında tutarsınız.

STRATEJİK PLAN ÖRNEĞİ

Strategic Plan Osman A.Ş.

Bu doküman Osman A.Ş. firmasının stratejik planını içerir.

Vizyon

Osman A.Ş. 3-4 sene içinde:

Osman A.Ş. xxx miktarda xxx şehrinde üretime başlayacak. Yıllık satışı xxx TL ye gelecek. Firmada toplam xxx kişi Arge, pazarlama, destek ve yönetimde çalışacak. Osman A.Ş. xxx tane temel ürünü xxx segmente ve xxx ülkeye tedarik edecek. Osman A.Ş. rakiplerine göre daha avantajlı ürünler ve hizmet üretecek. Osman A.Ş. bu süre içinde organik büyüme ile devam edecek.

Misyon

Osman A.Ş. İşlem süreç yönetimi konusunda gelişmiş sistemler tasarlar, geliştirir ve pazarlar. Web bazlı sistemler büyük integratorlerin sağladığı donanımla çalışır. Küçük orta ve büyük firmalara satılır. Osman A.Ş. sistemleri rakiplerinden, sofistike ara yüzleri, ölçülebilirliği, ve kolay modifiye edilebilmesi yönünde farklılaşır. Satış ana distributorler tarafından yapılıyor.

Değerler

• Osman A.Ş. tedarikçisiyle, müşterisiyle ve çevresiyle uyum içinde operasyonlarını sürdürür.
• Osman A.Ş. firma içinde yenilikçiliği ve çalışmayı destekler ve ödüllendirir.

SWOT

Rekabet avantajı

Pazardaki en yeni teknolojiyi Osman A.Ş. üretir.

Uzun dönem iş hedefleri

• İşi agresif şekilde büyütmek ve hissedarlara ortalamanın üzerinde kazanç sağlamak
• Firmayı xxx tane segmente hitap eden lider ve yenilikçi haline getirmek

Ana stratejiler

Kritik stratejiler

1. Ürün lansmanlarını ArGe ekibiyle kuvvetlendirmek
2. Ana teknoloji merkezleriyle bağlantıları genişletmek
3. Girişim sermayesini arttırmak
4. Satış ve pazarlama ekibinde yönetici kadrosunu genişletmek
5. Orta düzey yönetici kadrosunu genişletmek
6. İnsan kaynakları fonksiyonunu güçlendirmek
7. Finans ve fikri haklar için danışman atamak
8. Yeni Pazar segmentleri araştırmak ve yeni ürünler üretmek

Önemli stratejiler:

1. Yeni bir lokasyona taşınmak
2. Ana pazarlar için komisyon değerlendirmesi
3. Ticari fuarlara katılmaya başlamak
4. İhracatı arttırma planları yapmak
5. Tamamlayıcı ürünleri olan firmalarla ortak işbirliği yapmak
6. Dijital ortamdaki varlığı arttırmak

Stratejik Aksiyon Programları

1. CEO: Geniş kapsamlı bir iş planı hazırlayacak. 6-9 ay içinde de yeni kontaklar geliştirecek
2. CFO: bir İK direktörü, bir pazarlama direktörü ve gerekli ana personeli alacak.
3. Tech Direktörü: Arge kaynaklarını gözden geçirecek, teknik ittifak kapsamını da gözden geçirecek.
4. Yönetim: Bağımsız finansal, teknik ve endüstir eksperi ile anlaşarak yönetim kurulunu geliştirmeli.
5. Tüm: Pazar giriş ve geliştirme planları geliştirip uygulamak.

Somut hedefler

Osman A.Ş. tarafından 3-4 yıl içinde gerçekleştirilecekler:

• Yıllık satışlar 200X itibariyle xx milyon TL noktasına gelecek
• Yıllık kar 200X itibariyle xx milyon TL noktasına gelecek
• Pazar payı 200X itibariyle xx% noktasına gelecek
• XX yıl içinde XX ülkelerinde XXX sistemlerinin en büyük tedarikçisi olmak
• 200X itibariyle xx% oranında teknik olmak üzere toplam XXX kişili ekip kurulacak
• 200X itibariyle xx ana pazarda satış ofisi veya distribütör edinilecek.