İngilizcede vurgu ve tonlama yakından bağlantılıdır. Aslında onları birbirinden ayırmak imkansızdır. El
ele giderler.
Tonlama, ne söylediğimizden çok nasıl söylediğimizle, konuşurken sesin nasıl yükselip alçalmasıyla, yani dilin müziğiyle ilgilidir.
Kelimelerin vurgulu heceleri olduğu gibi, cümlelerin de düzenli vurgulu sözcük kalıpları vardır. Ayrıca ses, iletmek istediğimiz anlam veya duyguya (şaşırma, öfke, ilgi, can sıkıntısı, minnettarlık vb.) bağlı olarak yükselme, alçalma veya düz kalma eğilimindedir. Tonlama bu nedenle konuşmacının ruh halini gösterir.
İngilizce’de iki temel tonlama kalıbı vardır: azalan tonlama ve artan tonlama.
Aşağıdaki örneklerde, aşağı ok (➘) tonlamadaki düşüşü, yukarı ok (➚) tonlamadaki artışı gösterir.
Yine, bunlar kurallar değil, genellikle anadili İngilizce olan kişiler tarafından kullanılan kalıplardır.
İçerik kelimelerinin vurgulandığını ve tonlamanın tutum veya duygu kattığını unutmayın.
Tonlama ile ilgili bu açıklama, öğrencilere yardımcı olacak genel bir kılavuz olarak hizmet etmeyi amaçlamaktadır.
Yazılı bir açıklamanın asla anadili İngilizce olan biriyle ‘canlı’ bir konuşmanın yerini alamayacağı unutulmamalıdır.
Tutumsal tonlama, en iyi şekilde İngilizce konuşanları konuşarak ve dinleyerek elde edilen bir şeydir.
İngilizce Tonlamanın (İntonation) kullanıldığı yerler
Yes/no Questions soru tonlaması
| Do you like your new ➚ teacher? |
| Have you finished ➚ already? |
| May I borrow your ➚ dictionary? |
| Do you have any ➚ magazines? |
| Do you sell ➚ stamps? |
Soru sormak için tonlama
İki tip soru vardır. Açık uçlu ve kapalı uçlu. Kapalı uçlu sorular evet veya hayır cevabı gerektirenlerdir. Diğer sorular gene de daha uzun cevaplar gerektirir.
| “Evet” veya “hayır” sorularında cümle sonunda yükselen bir ses tonlaması yapılır. |
| ‘Are you OK?’ |
| ‘Did it rain last night?’ |
| ‘Did you sleep well?’ |
| ‘Have you brought your coat?’ |
| ‘Is it cold outside?’ |
| ‘Was the film enjoyable?’ |
| “Are you going to school tomorrow?” |
| Do you like your new ↑shirt? |
| May I borrow your ↑book? |
| Will she ↑agree? |
Diğer tüm sorular için cümle sonunda azalan ses tonlaması yapılır.
| “Why are you going to school tomorrow? It’s Saturday!” |
| ‘What do you want for dinner? |
| ‘How much did you pay for the groceries?’ |
| ‘Where did you go on holiday? |
| Which car did you buy? |
| Which restaurant are we going to tonight? |
| Who was the lead singer in the band? |
| ‘Where does this road lead to? |
| What type of insurance do you need? |
Wh- questions (bilgi rica ederken)
(‘who’, ‘what’, ‘why’, ‘where’, ‘when’, ‘which’, and ‘how’ ile başlayan sorular)
| What country do you come ➘ from? |
| Where do you ➘ work? |
| Which of them do you ➘ prefer? |
| When does the shop ➘ open? |
| How many books have you ➘ bought? |
| Which coat is ➘ yours? |
| Whose bag is ➘ this? |
Questions Tags tonlaması (soru sormaktan ziyade onay isteyen cümleler)
| He thinks he’s so clever, doesn’t ➘ he? |
| She’s such a nuisance, isn’t ➘ she? |
| He failed the test because he didn’t revise, did ➘ he? |
| It doesn’t seem to bother him much, does ➘ it? |
Questions tags tonlaması (belirsizlik gösterip cevap arayanlar)
| We’ve met already, ➚ haven’t we? |
| You like fish, ➚ don’t you? |
| You’re a new student ➚ aren’t you? |
| The view is beautiful, ➚ isn’t it? |
“Değil mi” sorusu sorduğunuzda tonlama
Netleştirme veya fikir sormak için cümle sonundaki soruda yükselen tonlama kullanın. Bunlara “değil mi” sorusu deniyor.
| “It’s a beautiful day, isn’t it?” |
| He thinks he’s so smart, doesn’t ↑he? |
| They didn’t enjoy the party, did ↑they? |
| You’re new here, aren’t ↑you? |
| He prefers the beach, doesn’t ↑he? |
| The rules were changed, weren’t ↑they? |
| ‘It’s rather hot today, isn’t it?’ |
| ‘It’s not very hot today, is it?’ |
| ‘That horse has retired from racing, hasn’t it?’ |
Bitmemiş düşüncelerin tonlaması
Konuşmacı duygularını tam ifade etmekten çekiniyor.
| Do you like my new handbag? Well the ➚ leather is ➘ nice… ( but I don’t like it.) |
| What was the meal like? Hmm, the ➚ fish was ➘ good… (but the rest wasn’t great). |
| So you both live in Los Angeles? Well ➚ Alex ➘ does … (but I don’t). |
Bilgilendirme tonlaması
Birçok bilgi cümlesi sonunda azalan intonation (ses tonlaması) yapılır.
- “I’ve been playing the violin for seven years.”
Konuşmacı fikirlerinin hepsini söylemekten emin değilse ve cümlesini tam bitirmediğinde önce yükselen sonra azalan ses tonlaması kullanabilirsiniz.
Örneğin;
| What was the place like? –Well, it ↑seemed ↓nice… (but it’s too small.) |
| So did you enjoy the trip? –Hmmm, ↑yes I ↓did… (but it was too short.) |
| Do Ethan and Ricky know you? –Well, ↑Ethan ↓does… (but not Ricky.) |
Commands/ Emir tonlaması
| Write your name ➘ here. |
| Show me what you’ve ➘ written. |
| Leave it on the ➘ desk. |
| Take that picture ➘ down. |
| Throw that ➘ out. |
| Put your books on the ➘ table. |
| Take your hands out of your ➘ pockets. |
Conditional sentences/ Koşullu cümleler tonlaması
| If he ➚ calls, ask him to leave a ➘ message. |
| Unless he ➚ insists, I’m not going to ➘ go. |
| If you have any ➚ problems, just ➘ contact us. |
Lists (rising, rising, rising, falling)
| We’ve got ➚ apples, pears, bananas and ➘ oranges |
| The sweater comes in ➚ blue, white pink and ➘ black |
| I like ➚ football, tennis, basketball and ➘ volleyball. |
| I bought ➚ a tee-shirt, a skirt and a ➘ handbag. |
| She bought some ↑bread, ↑meat, ↑pasta, and ↓apples. |
| He enjoys outdoor activities such as ↑mountain climbing, ↑trekking, and ↓camping. |
| This bag comes in colors of ↑white, ↑gray, ↑black, and ↓yellow. |
Choices (alternatif soruları)
| Are you having ➚ soup or ➘ salad? |
| Is John leaving on ➚ Thursday or ➘ Friday? |
| Does he speak ➚ German or ➘ French? |
| Is your name ➚ Ava or ➘ Eva? |
| Would you like to have ↑tea or ↓coffee? |
| Is Jane coming ↑today or ↓tomorrow? |
| Did you say ↑east or ↓west? |
Exclamations / Ünlem tonlaması
| How nice of ➘ you! |
| That’s just what I ➘ need! |
| You don’t ➘ say! |
| What a beautiful ➘ voice! |
| That’s a ➘ surprise! |
| That’s a perfect ↓gift! |
| How nice of ↓you! |
| What a beautiful ↓performance! |
Duyguları ifade ederken tonlama
Mutluluk, heyecan, korku gibi yüksek enerjili duygu ifadeleri yükselen intonation (ses tonlaması) ile söylenir. Bazı sürpriz ve inanmazlık içeren açık uçlu sorular da duygu yüklemesi içerebilir.
| “I can’t believe he gave you a ride home!” |
| ‘Who was at the party?!’ |
| ‘Where were you last night?!’ |
| ‘Which house is theirs?!’ |
| ‘How did you know?!’ |
| ‘When did you build that?!’ |
Sarkastik (iğneleyici) şakalar için tonlama
Sarkasm (iğneleme) ingilizce mizahın bir parçasıdır. Konuşan insan komik olması için düşündüğünün tersini söyler.
Sarkazm ince mana içerebilir. Sarkastik cümleler ya oldukça yüksek tonlama ya da tam tersi düşük tonlama ile kullanılır. Gerçek yorumlara göre biraz daha yavaş söylenir.
Eğer biri şaka yapıyorsa sarkastik yorum bir yüz ifadesi ile desteklenebilir.
Örneğin;
| “That’s just what I wanted, fantastic!” (used when something bad has happened – or perhaps receiving an unpleasant present!) |
| “Well done, good job.” (used when someone has performed badly) |
| “What a beautiful house!” (used to comment on a run down, dilapidated house) |
| “He is as deep as a puddle” (used to comment on someone who is superficial) |
| “I work 50 hours a week to be this poor” (used to express irritation at long working hours and low pay) |
| “They are as clever as mince” (used to comment on people who are unintelligent) |
Statements / Bilgilendirme
| Nice to meet ➘ you. |
| I’ll be back in a ➘ minute. |
| She doesn’t live here ➘ anymore. |
| Dad wants to change his ➘ car. |
| Here is the weather ➘ forecast. |
| Cloudy weather is expected at the end of the ➘ week. |
| We should work together more ➘ often |
| I’m going for a walk in the ➘ park. |
Hesitation/reluctance (tereddüt)
| So you’d be willing to confirm that? …Well … I ➘sup➚pose so … |
| You didn’t see him on Monday? I don’t quite ➘re➚member … |
| If you have any ↑questions, send me a ↓message. |
| Ever since you came ↑here, everything’s doing ↓well. |
| Unless she ↑asks, I’ll stay ↓silent. |
Şart cümlelerinde ilk cümlecikte yükselen tonlama ve ikincisinde azalan tonlama kullanabilirsiniz.
Kelime vurgusu (word stress)
İngilizcede bir kelimedeki BİR heceyi vurgularız.
Bu heceyi diğerlerinden daha yüksek sesle telaffuz ederiz.
Tek heceli kelimeler (ör. mind) ve bir VURGULU hecesi ve bir veya daha fazla ZAYIF hecesi olan sözcükler (ör. remind, reminder, reminding) vardır.
Aşağıdaki örneklerde kalın harfler vurgulu heceleri göstermektedir.
1) Bir isim veya sıfat tek heceli bir kelimeden (örneğin art, mind) türediğinde, vurgu genellikle orijinal kelimenin hecesinde kalır.
| art | artist |
| break | breakable |
| friend | friendly |
| paint | painter |
| come | become |
| mind | remind |
2) Aynı heceye sahip bir isim ile fiil arasında ayrım yapmak için vurgu konumu değişir.
| noun | verb |
| a contest | to contest |
| a contract | to contract |
| a convert | to convert |
| a decrease | to decrease |
| a desert | to desert |
| a discount | to discount |
| a mandate | to mandate |
| a misprint | to misprint |
| a permit | to permit |
| a present | to present |
| a process | to process |
| a protest | to protest |
| a rebel | to rebel |
| a record | to record |
| a refill | to refill |
| a refund | to refund |
| a subject | to subject |
| a survey | to survey |
| a suspect | to suspect |
| a torment | to torment |
| a transfer | to transfer |
| an address | to address |
| an escort | to escort |
| an import | to import |
| an insult | to insult |
| an object | to object |
3) Bileşik isimlerde (bir kelimede birleştirilmiş iki kelime) vurgu ilk kısımdadır.
| bookshop |
| football |
| notebook |
| toothbrush |
4) Vurgu genellikle -eer ile biten kelimelerin sonundadır.
| auctioneer |
| engineer |
| pioneer |
| volunteer |
5) Vurgu genellikle öneklerden SONRA düşer.
| demolish |
| dismiss |
| prepare |
| untie |
6) Vurgu genellikle aşağıdaki harflerden ÖNCEKİ heceye düşer: (Aşağıdaki kelimeler yalnızca bazı örneklerdir – çok daha fazlası vardır.)
| Before | Before | Before | Before |
| -tion/-sion | -ic/-ical | -ity/-ety | -ient, -cient |
| -graphy | -ience, | ||
| -ody/-ogy | -ial, -ual | ||
| -ious, | |||
| Attention | Automatic | Authority | Convenient |
| Competition | Democratic | Majority | Efficient |
| Demonstration | Historic | Paternity | Experience |
| Explanation | Fanatic | Society | Essential |
| Invitation | Elastic | Variety | Official |
| Obsession | Biological | Geography | Potential |
| Permission | Illogical | Custody | Individual |
| Position | Philosophical | Rhapsody | Intellectual |
| Quotation | Political | Morphology | Conscientious |
| Repetition | Radical | Psychology | Judicious |
İngilizcede vurgu yapmak istediğiniz zaman ses tonlamasının da yanında yardımcı fiili de cümleye dahil edebilirsiniz.
DO/DOES/DID — auxiliary emphasis (yardımcı fiil ile vurgu)
Birine İngilizce bir şey söylerken, dikkat çekmek istediğiniz kelimeyi/kelimeleri vurgulayarak söylediklerinizi vurgulayabilirsiniz. Yazılı İngilizcede ise vurgu italik, kalın veya altı çizili olarak belirtilir. Söylediklerinizi veya yazdıklarınızı vurgulamak, mesajınızı daha net hale getirmenize yardımcı olur. İngilizcede bu çok yaygın ve doğaldır.
İlginç bir şekilde, bir ifadeye vurgu yapmak için do, does ve did kelimelerini de kullanabilirsiniz. İngilizcede vurgu yapmak için do, does ve did kullanmak dediğimiz şey budur. Bu vurgulu ifadeler konuşma İngilizcesinde de yaygındır. Bunları doğru kullanabilmek için şunları öğrenmeniz gerekir:
- “Do” ve “does” geniş zamanda kullanılır (Present Simple)
- “Did” geçmiş zamanda kullanılır (Past Simple).
Aşağıdaki örnekleri inceleyelim:
- He DOES work in a bank.
- They DO like living here.
- She DID study German.
- I DID talk to her about it.
Do, does ve did kelimelerini vurgu için kullanırken, “do”, “does” ve “did” kelimelerini vurgulamanız (belirgin hale getirmeniz) gerekir. Bu, bu kelimelerin diğerlerinden biraz daha yüksek telaffuz edilmesi gerektiği anlamına gelir. Bu vurgu biçimini kullanarak İngilizce birkaç cümle yazarak ve bunları yüksek sesle tekrarlayarak bunu uygulamaya koyun. Bu, telaffuzunuzu geliştirmek için mükemmel bir aktivitedir.
Şimdi, bu vurgu biçiminin bir konuşmada birinin söyledikleriyle çeliştiğimizde veya güçlü duygular hissettiğimizde kullanılabileceğini unutmayın. Örneğin,
| Come on! She did live in London. She told me that. | Hadi ama! Londra’da yaşıyordu. Bunu bana o söyledi. |
| She thinks he doesn’t love her. But the truth is that he does love her. He’s crazy for her! | Onu sevmediğini düşünüyor. Ama gerçek şu ki onu seviyor. Onun için çıldırıyor! |
| Why don’t you take a rest? You do look tired. | Neden biraz dinlenmiyorsun? Yorgun görünüyorsun. |
Vurgu için “do”, “does” ve “did” kullanmak modal fiiller ve to be fiili ile mümkün değildir. Yani, “#We do will go to the party#” veya “#I do be a teacher#” demek yanlıştır. Bu durumlarda modal fiilleri veya to be fiilini vurgulamak için yapmanız gereken şey, bunları sözlü İngilizce’de diğer kelimelerden daha yüksek telaffuz etmek veya yazılı İngilizce’de altını çizmek, kalınlaştırmak, italik hale getirmektir:
| You must study harder. | Daha çok çalışmalısın. |
| She is an English language teacher. | O bir İngilizce öğretmeni. |
| They should be more careful. | Daha dikkatli olmalılar. |
Vurgu için “do”, “does” ve “did” kullanırken dikkat etmeniz gereken bir diğer husus da takip eden fiilin değişmemesidir. Yani, “she does like me” ya da “he did go to the party” derken ya da yazarken asla “#she does likes me#” ya da “#he did went to the party#” demez ya da yazmazsınız. Farkı fark etmek için bu cümleleri karşılaştırın
Tavsiye yazı:
Hafıza teknikleri: Hafızanızı geliştirmeniz için 29 Altın Yöntem [Bilim destekli]
Test&Quiz. Kendinizi test edin
- https://www.eltbase.com/quiz/294_01.htm
- https://www.goconqr.com/cuestionario/5522658/test-about-intonation
- https://www.proprofs.com/quiz-school/story.php?title=intonation-january-2013
Bu yazılar da ilgini çekebilir;
İngilizce Phonics (Yanyana gelen harf) okunuşları (3 çeşit) [diagraph, triagraph, quadgraphs]
İngilizce Marka telafuzları (50+ örnek)
İngilizce diyalog örnekleri [5 kaynak, 1.000+ örnek] (ses kaydı içerir)
İngilizce Konuşmanızı geliştirmek için 41 altın yöntem [Bilimsel dayanaklı]
2008’den beri pazarlama dalında çalışıyorum. 2014’ten beri markamuduru.com’da yazıyorum. İnanıyorum ki markalaşma adına ülkemizde inanılmaz bir potansiyel var ve markalaşmak ülkemizi fersah fersah ileri götürecek. Kendini yetiştirmiş marka müdürlerine de bu yüzden çokça ihtiyaç var. Ben de öğrendiklerimi, araştırdıklarımı, bildiklerimi burada paylaşıyorum. Daha fazla bilgi için Hakkımda sayfasını inceleyebilirsiniz.