Yetişkinlerde ve çocuklarda dil öğreniminin (edinimi) aynı ilerlediğini biliyor muydunuz?
Usta dilbilimci Stephen Krashen dil öğreniminin yani aslında ediniminin herkeste aynı olduğunu söylüyor. Uzun gözlemlerden sonra ustad şunu söylüyor;
- Çocuklar uzun süre dinliyor
- Anksiyetenin sıfır olduğu ortamdalar.
- Mesajı anladığında dili öğreniyor.
Tüm çalışmalarının sonunda edindiği en önemli bilginin şu olduğunu söylüyor;
“İnsanlar mesajı anladığında dili öğreniyor. Anlaşılabilir bilgi girdisi dil öğrenimi veya edinimi için en önemli kriter.”
Mesajı anlamadığı zaman bomboş bir gürültü gibi geliyor. Önce mesajı anlamaya odaklanmalısınız. İngilizce öğrenirken sesleri tanımak için uzun süre dinlemelisiniz.
İngilizce için çocuklarda dil öğrenimi sürecinden öğreneceklerimiz
1- İngilizce öğrenirken çalışma ortamınızda kaygıyı sıfıra indirin.
Çocuklarda anksiyete sıfıra yakın.
Çocuklar sadece dinliyor. Dinlerken kaygılanmıyor. Anksiyete, endişe kaygı hissetmiyor. Bu duygular çocuklarda dil öğrenimini yavaşlatan duygular.
Eğer rahatlatacağını ve odaklanmanızı arttıracağını düşünürseniz, belli bir frekansta hazırlanmış özel dikkat arttırıcı müzikler var. “study music” anahtar kelimesiyle aratabilirsiniz.
Dil öğrenme metodlarından suggestopeda bu noktaya daha çok eğiliyor.
Tavsiye yazı: İngilizce öğrenme metodları
Hafızanızın daha etkin çalışmasını sağlamak için de bio-ritmik largo müziklerini dinleyebilirsiniz.
Tavsiye yazı: hafıza teknikleri
2- Çocuklar kelimeleri çok yavaş öğreniyor. Kendinize biraz zaman tanıyın
Çocuklar dışarıdaki sesleri duydukça kafalarında bir istatistik çıkarıyorlar. Yeni doğan bebekler kelimeleri 18 aya kadar çok yavaş öğreniyorlar. 2 yaşına doğru sözcük patlaması dönemine giriyorlar. 18 aydan sonra kelime edinimi neredeyse 3 katına çıkıyor. Kendinize biraz zaman tanımanız ve telaş yapmamanız gerekir. Yani telaş yaparak değil yapmayarak öğrenmenizi hızlandırabilirsiniz.
3. Çocukların zaman avantajı var. Uzun süre kendinizi maruz bırakın.
Çocuklarda dil öğrenimindeki en önemli teknik, anlaşılabilir bir mesaja maruz kalmaktır. Ne kadar uzun süre maruz kalırsanız o kadar pekiştirebilirsiniz.
Çocuklar, karmaşık cümleler kurabildikleri 3 yaşına kadar günde 12 saatten yaklaşık 15.000 saat dile maruz kalıyorlar.
Yetişkinlikte bu kadar vaktimizin olmadığını düşünüp günlük konuşma kalıplarını dinleyerek ingilizce öğrenmek yerine, gramer öğrenip hızlıca kendimiz cümle kurabileceğimizi düşünüyoruz.
Halbuki daha fazla dinleme yapmamız gerekir.
Konuşma dinlemekten beslenir, gramer bilgisinden değil.
“Kulak dolgunluğu akıcılığı sağlarken gramer editörlük becerinizi geliştirir.” Kreshen
4. Kendinize yoğun dinleme dönemi yaratın
Çocukların öğrenme süreci dinleme ile başlıyor.
İngilizce öğrenirken ilk Türkçe öğrendiğimiz günleri hatırlayın. Öğrenme sürecimiz yoğun dinleme ile başlıyor.
Doğal süreç şu şekilde ilerliyor;
- 1-yoğun dinleme
- 2-konuşma (1 kelime, 2 kelime, telegrafik aşamalar)
- 3-okuma
- 4-yazma
5. Dinleme olmayan kursa gitmeyin.
Kurslardaki ingilizce öğrenme düzenimiz dinleme içermeyecek şekilde tasarlanmış.
Şimdiki ingilizce öğrenme düzeninde ise şu şekilde ilerleniyor;
- 3-okuma
- 4-yazma
- 2-konuşma
Olması gerekene göre bizim ingilizce öğrenme sistemimizde bazı tıkanıklıklar var.
İlginçtir ki biz tek değiliz. Bu tıkanıklıklar birçok ülkede bulunuyor. O yüzden ikinci dil öğrenmek tüm dünyada büyük bir sektör.
İngilizce öğrenmedeki tıkanıklıklar şunlar;
- Eğitim sistemimizde dinleme bölümü neredeyse yok.
- İngilizce öğretmenleri yoğun dinlemeye öncelik vermiyor.
- İngilizce öğrenimi basit kelimelerden başlayıp karmaşık cümlelere doğru gitmiyor.
- Karmaşık cümlelerden başlayarak konuşmaya çalışıyoruz.
Bu yöntem olması gerekenin tam tersi.
6. Kelimeler ve basit cümle yapılarından başlayın. Anlama odaklanın.
Çocuklar mesaja odaklanıyor gramere değil.
Doğal dil ediniminde öncelikle amacınız mesaj vermek.
Cümlelerin kurulumu ve gramer bilgisi kendiliğinden oluşuyor.
Önce mesajı anlamaya odaklanın.
7. Emir cümleleri daha kolay öğreniliyor.
İngilizcedeki en basit cümleler emir cümleleridir. Fiil en yalın haliyle kullanılır. Ek veya takı yoktur. Kısa ve birkaç kelimeliktir. “Go there” veya “come here.”
8. Beraber yapalım “Let’s” cümleleri de kısa ve kolay cümlelerdir.
Emir cümleleri sen yap derken aynı cümlenin başına “Let’s” koyarsak beraber yapalım cümlesi olur. Let’s go en çok kullanılandır.
9. Çocuklar önce tek kelimeden sonra iki kelime ve basit cümlelerle başlıyor.
Karmaşık cümleleri çok daha sonra öğreniyorlar. İlk çıkardıkları sesler genelde taklit sesler oluyor.
Tavsiye yazı: Basitten karmaşığa ingilizce cümle yapıları
Türkçe ediniminde bebekteki gelişim aşamaları (Baykoç Dönmez ve ark., 2000)
Yaş/ay/yıl | Dönem | Sesler | Günlük öğrendikleri kelime sayısı (bkz. Mega hafıza) |
0 – 3 ay | Tek ses dönemi | “a,o,u” gibi ünlüleri ve “s,k,g” gibi yumuşak sesleri çıkarır 13-14 ses çıkarırlar. Refleks olarak veya başkalarının seslerine tepki olarak çıkarırlar. | 0,3 |
3 ay – 6 ay | Tek hece dönemi | “b,m,p” gibi dudak seslerini çıkarmaya başlarlar. | 0,3 |
6 ay – 9 ay | Hece tekrarlı kelimeler | “ba-ba-ba” veya “ma-ma-ma” gibi işittiği sesleri tekrar eder. İlk kelimeler hece tekrarlarıyla beraber gelir. Anne-babanın seslerini taklit eder. Dinlerken sesleri dinleyip anlamaya çalışıyorlar. | 0,3 |
12 ay – 18 ay | Tek kelime dönemi | “su, baba, al, ver, gel, anne, dede” Bebek ifade ettiğinden daha fazlasını anlar. Konuşmaya başlamadan çok önce kelimeleri ve cümleleri anlarlar. Dili anlaması konuşmasının temelidir. Soruları hemen anlayamaz. Cevap vermez veya tekrar eder. Komutların büyük kısmını anlar. Dilbilgisindeki sözcük yapılarına göre en çok adlar, birkaç fiil ve sıfat kullanır. Tüm bebekler dil gelişim zincirinde fonoloji, sentaks ve semantik halkalarına geçişte aynı sırayı izler. | 0,3 |
18 ay -24 ay | İki kelime dönemi/ sözcük patlaması | “su ver, anne gel, anne ver, köpek hav..” Hareketlerle anlatımdan kelimeyle anlatıma geçilir. Dilbilgisi kullanmaya başlar. Çoğunlukla isim kullanır. Çok az fiil, sıfat veya zamir kullanır. | 0,8 |
2 – 3 yaş dönemi | 3 kelimeli cümle + basit gramer dönemi | “yemek yedim, yemek yiyorum” Çocuk, yetişkin konuşma seslerinin üçte ikisini öğrenir. Sürekli cümlelere maruz kalıyorlar, kalıpları farkediyorlar Başlangıçta kurduğu cümlelerde henüz yardımcı fiiller, belirleyiciler, tanımlıklar, zamirler, edatlar ve çekim ekleri bulunmaz. “Babamın terliği” yerine “baba terlik” der. Soru sormak için ses tonunu kullanır. “Anne şapkamı verir misin” yerine “Anne şapka” der. 3 kelimeli cümleler kullanmaya başlarlar. İki kelimeli cümle döneminde “baba at” ve “top at” olarak kullandıkları artık birleşir ve “baba top at” demeye başlar. İki sözcüklü kelimeler sıfat tanımlamalarında da görülür. “Çok pasta” ve “büyük pasta”yı birleştirip “çok büyük pasta” olarak kullanmaya başlar. İşaret sıfatları, işaret zamirleri, zarflar (sırasıyla yer, zaman ve durum zarflarını öğrenir), olumsuz yapılar, soru yapısı, çekim eklerini basit düzeyde kullanmaya başlar. | 1,6 |
3 – 4 yaş dönemi | Dilbilgisi gelişme | “bu bebeği annem verdi” Kurduğu cümlelerin yarısı dilbilgisine uygundur. Ses tonlaması uygundur. Çekim kuralları görülmeye başlar. | 3,6 |
4 – 5 yaş dönemi | Tonlama öğrenme | Anne babanın ses tonlamasını taklit eder. Sözcük sayısında artış devam eder. Karmaşık cümle yapıları kullanır. Birleşik sözcüklerin ayrı birimlerden oluştuğunun farkında değildir | 3,6 |
6-8 yaş | Kelime hazinesi genişler | Okulla birlikte kitap okuma ve sosyalleşmeyle kelime hazinesi hızla büyür | 6,6 |
8-10 yaş | Kelime hazinesi genişler | Okulla birlikte kitap okuma ve sosyalleşmeyle kelime hazinesi hızla büyür | 12,1 |
10. İngilizce öğrenmeye yoğun dinleme ve taklit çabaları ile başlamalıyız.
Çocuklar dinleme döneminde ancak 6 aylık dinleme sürecinden sonra sesini kullanmaya başlar.
Duydukları sesleri taklit etmeye çalışırlar, fakat başaramazlar ve anlamsız sesler çıkarırlar. Bu aşamadaki bilinçsiz ses çıkarmalar sesleri tanımak ve ilk seslendirme deneyimleri için önemlidir.
*Not: Bu dönemin kazandırdıklarını yetişkin olarak Gölgeleme tekniği kullanarak edinebilirsiniz.
Tavsiye yazı: İngilizce gölgeleme tekniği nasıl uygulanır
Bir süre sonra 1 kelime ile konuşmaya başlarlar.
Bir (1) kelime aşaması. (Holophrastic Language Stage) Birden çok kelimeyi bir araya getiremedikleri için tek kelimeyle dertlerini anlatmaya çalışırlar.
- “Oynamak istiyorum” yerine “oyun” derler.
Yani
- “I want to play” yerine sadece “play”.
Bazen bir kelime birden çok anlama gelebilir.
Örneğin “milk” (süt)
- “I want milk” (süt istiyorum)
- “I spilled my milk” (sütü döktüm)
- “Where is the milk?” (süt nerede) anlamına gelebilir.
Tek Kelimelik Dil Öğrenme Döneminde en çok kullandıkları tek kelimeler şunlar olabilir.
- Su
- Al
- Ver
- Gel
- Anne
- Baba
Tavsiye yazı: İngilizcede en çok kullanılan ilk 100 kelime
Yani ingilizce öğrenme önce kelime öğrenmeyle ve tek kelimelik emir cümleleriyle başlamaktadır.
İki (2) kelime aşaması. (Telegraphic Language Stage) İki kelimeli cümleler veya her tür ifadelerle konuşmaya çalışırlar. Tense’lerin yani fiil çekimlerinin olmadığı cümleler olabilir.
- “Köpek yürüyor” yerine “köpek yürü” gibi
- Yani “Dog is walking” yerine “dog walk” gibi.
Diğer bir örnek
- “Anne yemek yiyecek miyiz?” yerine “anne, yemek?” gibi.
- Yani “Mom, are we going to eat? Yerine “mom, eat?” gibi.
Çocuklar hala temel dilbilgisi hataları yaparlar. ‘the, of, -s’ etc. ve aitlik bildiren ‘-s” gibi takıları kullanmayabilirler.
Bu dönemde tek kelimelik konuşmaları iki kelimelik kısa çoğunlukla emir cümlelerinin kullanılması izlemektedir.
- Su ver
- Anne gel
- Anne ver
- Bana ver
Telegrafik aşama (çok kelimeli cümleler). Akıcı konuşmaya geçmeden önceki aşama.
Daha çok kelimeli cümleler kurabiliyorlar.
Dilbilgisi kuralları pek önemli değil.
- “Where Mummy?”
- “What that?”
- “Mummy eat carrot”
- “What her name?”
- “He playing ball.” Gibi.
- “doggie bark me” aslında “the dog barked at me” anlamına gelir.
Günde 10-20 kelime öğrenmeye başlarlar. 2 yaşından sonra dilbilgisi öğrenmeye başlarlar.
11. Gramer öğrenme sırası “-ing” takısı ile başlıyor.
Yoğun dinleme sürecinde zihnin içinde gramer kendiliğinden oluşmaya başlıyor.
Çocuk kelime öğrenirken gramer kalıplarının da farkına varıyor. Fakat ihtiyaca göre öğrenme sırasında önce şimdiki zaman “-ing” si öğreniyor. He-she-it kullanırken fiildeki “-s” takısını çok sonraları konuşmasına katıyor. Gramer öğrenme sırası şu şekilde gelişiyor.
Grammatical Morpheme | Example | |
1 | Present progressive (-ing) | Baby crying. |
2 | in | Juice in cup. Ball in box. |
3 | on | Book on table. Toy on sofa. |
4 | Plural regular (-s) | Daddy have tools. |
5 | Past regular | Tom played with ball |
6 | Past irregular | Doggie ate bone. |
7 | Possessive (‘s) | Jake’s apple. |
8 | Uncontractible copula (used as main verb) | This is mine. This is hot |
9 | Articles (a, the) | A red apple.The big house. |
10 | Past regular (-ed) | He jumped high. She walked. |
11 | Third person regular (-s) | Susie drinks. |
12 | Third person irregular | Baby does patty-cake. |
13 | Kitty has a toy. | |
14 | Uncontractible auxiliary | Are you thirsty? |
15 | She was running. | |
16 | He is. (Response to “Who’s crying?”) | |
17 | Contractible copula | It’s cold outside. |
18 | Contractible auxiliary | Mommy’s crying. She’s dancing. |
Çocuklar kelimeleri çeşitli cümlelerin içinde interaktif şekilde duyarak öğrenirler.
12. Kitap ve sosyalleşme ile kelime hazinesi sıçrama yapar.
Çocukların ana dillerini kullanmada ustalaşması 6-8 yaşlarda okula başlaması, sosyalleşmesinin artması, bir bakıma okuma ve yazma öğrenmesiyle zıplar. Okuma döneminde günlük ortalama öğrendikleri kelime sayısı birden artıyor.
Sonuç olarak
Çocuklar dünyayı en doğal haliyle yaşıyorlar. Haliyle öğrenme süreçleri de en doğal hali. Biz de çocukların dil edinme süreçlerine bakıp kendimize yol haritası çizebiliriz. Çizmeliyiz de.
Yukarıdaki çocuk öğrenme süreçlerine göre önce tek kelime, iki kelime ve basit cümlelerle öğrenmeye başlayıp çok da gramere takılmadan kulak ve konuşmanızı geliştirmemiz gerektiğini hepimiz anlıyoruz.
Eğitiminizin tasarımının dinleme ağırlıklı olduğundan emin olun. Gerekirse kendi eğitiminizi kendiniz tasarlayın.
Bu yazılar da ilgini çekebilir;
İngilizce Çalışma Planı oluşturmanız için 22 bilimsel adım [Gramer konu sıralaması içerir]
İngilizce Sıralı aksiyonlar [7 örnek]
İngilizce öğrenme uygulamaları [14 ücretsiz uygulama]
İngilizce öğrenirken Amerika kültürünü tanıyabileceğiniz 16 alanda özellikler
2008’den beri pazarlama dalında çalışıyorum. 2014’ten beri markamuduru.com’da yazıyorum. İnanıyorum ki markalaşma adına ülkemizde inanılmaz bir potansiyel var ve markalaşmak ülkemizi fersah fersah ileri götürecek. Kendini yetiştirmiş marka müdürlerine de bu yüzden çokça ihtiyaç var. Ben de öğrendiklerimi, araştırdıklarımı, bildiklerimi burada paylaşıyorum. Daha fazla bilgi için Hakkımda sayfasını inceleyebilirsiniz.